خواجه بشیر احمد انصاری
تاریخ: 31 سنله 1398 – 22 سپتامبر 2019
با آن که عمر احزاب سیاسی در جامعه‌ی ما به ۷۰ سال می‌رسد ولی تحولات چهار دهه‌ی اخیر و نظامی ساختن زنده‌گی سیاسی، مانع رشد طبیعی و نهادینه شدن سیستم حزبی در کشور گردیده است. سطح پایین آگاهی سیاسی، وجود قانون اساسی متمرکز، نظام انتخاباتی ناقص، وجود خان‌ها و ارباب سیاسی و قومی و حتا کشور‌های ذی‌دخل، از عوامل دیگری‌اند که در این زمینه نقش داشته‌اند.
احزاب سیاسی که به عنوان گروه‌های سازمان‌یافته‌ی شهروندان در جهت تحقق هدف مشترکی از راه دست یافتن به حکومت تلاش می‌ورزند، می‌توانند هم ملت را در تشکیلات بزرگ نظم بخشند و هم زمینه‌ی گفت‌وگو و تعامل میان حکومت و جامعه را آسان‌تر بسازند. در جوامعی که هنوز ملت شکل نیافته، احزاب سیاسی می‌توانند نقش مهمی در مسیر ملت‌سازی بازی کنند.
امروز حدود ۱۰۰ حزب سیاسی در وزارت عدلیه ثبت‌اند. برخی از این احزاب چنان فرسوده‌اند که تنها نامی برای‌شان باقی مانده و به شیوه‌های منحط و میراثی مدیریت می‌شوند که حتا قدرت بازسازی خودشان را ندارند. چنین تشکل‌ها باردوشی گردیده‌اند بر شانه‌های خسته و ناتوان جامعه. احزاب یادشده یا آن که فرسوده و فاقد حرکت و ابتکار و تشکل و قانون‌مندی‌اند و یا این که جامعه آن‌ها را مولود انجو‌های خارجی می‌داند که صدای‌شان برای شهروند این سرزمین ناآشنا است.
انارشی سیاسی حاکم بر جامعه‌ی ما مرز میان حکومت و اپوزیسیون را هم برداشته و گاهی دشوار است میان حکومت و اپوزیسیون فرقی قایل شد. در جوامع دیگر دنیا، اگر حزبی در حکومت است، حزب دیگری در جایگاه اپوزیسیون به نظارت عمل‌کرد‌های حکومت می‌پردازد. اپوزیسیون سالم، روان دموکراسی را تشکیل می‌دهد، ولی شترمرغان سیاسی ما هر زمانی که منافع شخصی‌شان تقاضا کرد، خودشان را جزء حکومت می‌پندارند و هر وقتی که این منافع در خطر افتاد، از آن برائت می‌جویند.
نبود احزاب قانون‌مند ملی، بیش‌تر از هر وقت دیگری در موسم‌های انتخاباتی احساس می‌گردد. به حراج گذاشتن کتله‌های عظیم مردمی و فروش رأی «گله»های سرگردان ما در پشت در‌های بسته از سوی مافیای سیاسی که به بانک‌های رأی شهرت یافته‌اند، اهانتی است به خرد جمعی ما در این موسم.
در کشوری که ۴۰ سال جنگ، زیربناهای حقوقی و سیاسی آن را ویران کرده است، سخت نیاز داریم تا در پهلوی توجه به ساخت و ترمیم ابعاد فیزیکی جامعه، در جهت بازسازی نظام سیاسی سالم هم، قدم برداریم که احزاب سیاسی قانون‌مند ملی، عنصر اصلی آن را تشکیل می‌دهند.